Wiele osób, które spotykam, tęsknią za tym, aby być naprawdę wysłuchanym. Ja też za tym tęsknię. To takie uczucie, kiedy wiesz, że to co mówisz, ląduje w umyśle i sercu drugiej osoby. Czasem nie musi się już więcej wydarzyć. Nie czekasz na radę, dobre słowo, potakiwanie. Dostajesz uwagę, a w pojawiającej się ciszy możesz bardziej usłyszeć siebie. Doświadczasz w tym autentycznego spotkania z drugim człowiekiem, możecie widzieć się nawzajem i z tej chwili bliskości, nawet jeśli nie jesteście dobrymi znajomymi, czerpać.
Jak słuchać, by naprawdę słyszeć i jak mówić, kiedy chcesz dotrzeć do innych? Jako trenerki i trenerzy, pracując z ludźmi, rozbijamy się często o temat komunikacji. Mamy narzędzia, wiedzę, kompetencje. Życie pokazuje, że ważne jest, abyśmy stale się w tym temacie doskonalili. Uczestniczyłam w wielu sytuacjach służbowych z osobami, z którymi zgadzaliśmy się zasadniczo co do celów i kierunków naszych działań, ale cenny czas straciliśmy na nieprowadzące donikąd rozmowy czy rozbijaliśmy się o najprostszą niemożliwość zrozumienia się, kończącą się kłótnią lub obrazą. A później znów inwestowaliśmy dodatkowy czas w odbudowanie relacji.
Dlatego też tematem, który drążę, jest uważna komunikacja. Mam pokusę myśleć, że świat jest jaki jest, bo nie potrafimy ze sobą rozmawiać i widzę w między innymi w innej komunikacji lekarstwo na cierpienie. I myślę, że szczególnie dzisiaj, w zglobalizowanym świecie, to cenna na wagę złota umiejętność, jeśli chcemy zmierzyć się ze skutkami ogromnego kryzysu społeczno-ekologicznego i zmian w życiu całych społeczeństw, które on za sobą pociąga.
Uważna komunikacja, to tak naprawdę praktyka uważności. Bliska mi jest tutaj między innymi koncepcja Gregorego Kramera, buddyjskiego nauczyciela medytacji, twórcy podejścia Insight Dialogue (dialogu wglądu, tłum. autorki). Kramer pokazuje ludziom, co robić, jeśli chcemy skomunikować się z inną osobą. To podejście obejmuje 4 etapy - procesu, trwającego sekundy, jeśli się już tę metodę opanuje. Na początku trenujemy świadomie, z czasem ta umiejętność stanie się naszą nieświadomą kompetencją.
Pierwszym etapem jest zrobienie celowej przerwy. To okazja, by w wirze wydarzeń, zajrzeć do wewnątrz siebie samej/samego i rozpoznać, jakie doznania się pojawiają. Mogą to być doznania towarzyszące oddychaniu, wrażenia z dotyku krzesła, naciskania stopami na podłogę. Ta chwila ma ci pomóc przejść “z głowy” i od myślenia do teraźniejszości, nawiązać kontakt z tym, co w tej chwili jest (ważne jest dla takiego "ugruntowania", stawania się obecnym, by takie przerwy robić jak najczęściej w ciągu dnia).
Drugim etapem jest otwarcie się na to co tu i teraz, a nie na to co sobie wyobrażasz albo sądzisz, że powinno być. Wydaje się, że takie podejście nie sprawia trudności, ale może okazać się właśnie najtrudniejszym. Na każde spotkanie zabierasz całe swoje życiowe doświadczenie, dlatego często wnosisz do rozmowy oczekiwania, które mogę być przeszkodą w wysłuchaniu tego, co ktoś do ciebie mówi.
Trzeci etap to uważne słuchanie i ponowne kierowanie uwagi na to, co trzeba, kiedy orientujesz się, że się zaczynasz dekoncentrować. Słuchasz drugiej osoby, kontrolując swoje impulsy do przerywania jej. Jednocześnie wsłuchujesz się w samego siebie/siebie samą, obserwujesz własne doznania i myśli, pojawiające się w reakcji na to, co słyszysz. Tu ważne jest pełne skupienie – wtedy możesz odebrać pełen przekaz – słowa, emocje, mowę ciała. I znów to kwestia treningu, rozwijania uważność, aby być obecnym z drugą osobą, a jednocześnie część uwagi kierować na swoje reakcje.
Czwartym etapem jest mówienie prawdy bez zamiaru wyrządzenia innym krzywdy. Powinniśmy docenić ten etap i ułatwić rozmówcy przejście go. Nie wystarczy tylko prośba o szczerość. Trzeba wykazać się kulturą, aby obie strony miały pewność, że może bez obaw powiedzieć to, co myśli.
Więcej o Insight Dialogue https://gregorykramer.org/insight-dialogue/
