W tym sensie opór jest wielkim nauczycielem. Opór najczęściej niesie informację o zaniedbaniu, pominięciu, marginalizacji, wniesieniu czegoś przez prowadzącego co jakoś zadziałało na uczestnika, osobę wspieraną. Pojawiające się zakłócenie informuje o przeszkodach dotąd niezauważonych. Jest szansą na korektę. Ewaluatorem mojej pracy. Dlatego jego dostrzeżenie jest tak ważne. Kiedy powstaje on na linii wspierający – wspierany(ni) podstawowym kierunkiem pierwszego działania powinien być wgląd. Wgląd dokonany przez prowadzącego. Zadanie sobie pytania „Co ja takiego robię, że jest to co jest?” Innym kierunkiem pracy z oporem jest zachęcenie do wglądu osoby która jest z nami w tej trudności. Ją też może to prowadzić do odkryć, uczenia się, wzrastania. Dopiero później inne działania, techniki, zabiegi, zmiany toru pracy itp. Czyli to wszystko o co pytają osoby uczące się pracy z grupą i chcą to stosować błyskawicznie kiedy dzieje się trudność. By tylko ta trudność nie zaistniała bardziej. By nie zakłóciła świętego działania na cel.
Okrywanie siebie to wielka szansa jaką daje mi każda sytuacja trudna. Odkrywam swój cień. Dostrzegam to czego na co dzień nie widzę. To co z różnych przyczyn chowałem, ukrywałem, nie chciałem, bałem się albo z jakichś powodów usunąłem sprzed oczu. Cokolwiek to jest (zmęczenie, rozluźnienie, tendencja do dawania więcej albo mniej, spieszenia się, pomijania innych czy siebie, nadmierne nastawienie na cel, nadmierne skupienie na kimś, pojedynczej osobie…) jest jednak mną. Jest częścią mnie, która zintegrowana może stanąć po mojej stronie i po stronie osób z którymi pracuję. Włączona w świadomą całość jaką jestem doda mi sił, podniesie możliwości, swobodę pracy i spójność. Warunek pierwszy: muszę ją dostrzec.
A to przecież pomagają mi zrobić moi trudni uczestnicy. Dalsza praca z tym co odkryte jest już moim zadaniem.
Dziękuję Wam moi nauczyciele. Moi zadający mi trudne pytania, męczący, odmawiający, niechętni, oskarżający i milczący, spoglądający krzywo, piszący o co wam chodzi dopiero w ankietach końcowych. Każda Wasza lekcja, którą jestem w stanie wychwycić i przyjąć wzbogaca mnie. Dzięki Waszym lekcjom dziś o wiele szybciej i łatwiej radzę sobie z trudnościami, nie boję się ich a niekiedy wręcz na nie czekam. Jestem dzięki Wam lepszym trenerem i człowiekiem.
Wiem, że i dla Was przejście przez trudne sytuacje bywa wartościowe. Że Wy też się na nich wiele uczycie, wzrastacie, robicie ważne kroki na drodze Waszego Życia. Choć kiedy w nich jesteśmy, bywa, że mamy wątpliwości.
