LifeFree.pl

Kontrola - ludzka klatka bojaźni

"Jesteśmy osaczeni przez aż nazbyt ludzką bojaźń, że świadomość – nasza prometejska zdobycz – ostatecznie okaże się niezdolna, by służyć nam tak dobrze jak natura." C.G. Jung
Anna Gierlińska
Anna Gierlińska

Słowa Carla Gustava Junga obrazują w dobitny sposób proces, który możemy obserwować wyraźnie, szczególnie w ostatnich dekadach – proces oddzielania się człowieka od natury. Oddzielanie się od natury możemy rozumieć dwojako. Z jednej strony jako zaprzeczanie tego, że stanowimy część przyrody, że jesteśmy jednym z gatunków zwierząt zamieszkujących Ziemię, powiązanym z całą biosferą. Z drugiej strony można rozumieć ten proces jako oddzielanie się od naszego ciała, emocji, instynktów, czyli naszej nieświadomości. Jung widział głębokie powiązanie między naturą – naszym zwierzęcym uposażeniem w postaci instynktownych reakcji – a nieświadomością, szczególnie nieświadomością zbiorową. Cywilizacja i zachodnia kultura, którą stworzył człowiek przez wieki powoli dokonywała stopniowego oddzielania i deprecjonowania tego, co zwierzęce w nas, a w ostatnich dekadach proces ten gwałtownie przyśpieszył.

Świadomość wraz z kontrolującym ego oraz nieświadomość, tożsama w gruncie rzeczy z naturą i instynktami, stanowią dwa sposoby adaptacji do zmian zachodzących w świecie. Pierwszy z nich jest właściwy dla człowieka, drugi dzielimy ze wszystkimi pozostałymi zwierzętami. To właśnie umiejętność adaptacji do zmian stanowi o sukcesie ewolucyjnym gatunku lub o jego porażce. I to właśnie postawa wobec zmiennej rzeczywistości wywołuje w nas bojaźń, o której pisze Jung. W istocie zmienność jest jedyną niezmienną rzeczą w świecie i przyjęcie właściwej postawy wobec niej jest dla człowieka podstawą przetrwania.

Nasza cywilizacja powędrowała jednak w kierunku uprzywilejowania tylko jednego ze sposobów radzenia sobie ze zmianą – kontroli. Staramy się mozolnie uczynić nasz świat zrozumiałym i uporządkowanym wedle naszych kategorii poznawczych. Próbujemy okiełznać zmienność – zarówno tą przewidywalną, jak i nieprzewidywalną. Potrzeba kontroli rodzi jeszcze większą potrzebę kontroli, powoduje lęk i poczucie pustki. Wyrugowaliśmy w ten sposób naturalną w dziecięcym etapie rozwoju ciekawość świata wynikającą właśnie z umiejętności dziwienia się, przyjmowania świata jako nieznanej, otwartej karty. W istocie robimy to programowo posyłając dzieci do szkół, w których uczone są rozpoznawania jasno określonych wzorców w rzeczywistości, ale także przez lata ich umysły formatowane są do takiej jednostronności, która nie potrafi niczemu się dziwić, niczego podziwiać ani przyjąć czegokolwiek jako nieznane i zaskakujące.

Dostrzeżenie naszego oddzielenia od natury i działania zmierzające do przywrócenia tej więzi to główne zadania ekopsychologii. Podstawowe pytanie, które przyświeca tym działaniom to pytanie o to, kim jest „ja”? Jak szeroko należy poszerzyć kontekst naszej tożsamości, by wyzwolić się z powodującego lęk wewnętrznego oddzielenia?

Tagi

Ludzie

Anna Gierlińska

Anna Gierlińska

Trener
doktor filozofii, trenerka rekomendowana przez Stowarzyszenie Trenerów Organizacji Pozarządowych STOP; prowadzi warsztaty ekopsychologiczne i warsztaty filozoficzne dla dzieci, młodzieży i dorosłych oraz warsztaty rozwoju osobistego;

Komentarze

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za wypowiedzi internautów opublikowane na stronach serwisu oraz zastrzega sobie prawo do redagowania, skracania bądź usuwania komentarzy zawierających treścia zabronione przez prawo, uznawane za obraźliwe lub naruszające zasady współżycia społecznego.

Warto przeczytać

Holistyczne Szkice Trenerskie: O trzymaniu grupy

Holistyczne Szkice Trenerskie: O trzymaniu grupy

Rozwój
czwartek, 14 września 2023, 08:03
Co to znaczy trzymać grupę? Trzymać pole, trzymać krąg. Po czym poznać, że ktoś trzyma, że grupa jest trzymana… Z czym kojarzysz trzymanie? Jakie są sposoby trzymania? Kiedy pytam sam siebie, wydaje mi się, że to trzymanie to prowadzenie...
Holistyczne Szkice Trenerskie: Czarny łabędź

Holistyczne Szkice Trenerskie: Czarny łabędź

Rozwój
czwartek, 27 lipca 2023, 11:37
Łabędzie są białe. Kropka. Z daleka rozpoznajesz łabędzia. W locie, czy na wodzie. Łabędź to łabędź. A czarny jest tak rzadki, że trudno uwierzyć w jego istnienie…

Zobacz również